In een arrest van het Hof van Cassatie van 17 juni 2020 werd geoordeeld dat het niet strijdig is met het legaliteitsbeginsel om de woorden van een strafbaarstelling “uit te leggen rekening houdend met de wil van de wetgever eerder dan op een letterlijke lezing van de wettekst“.
Probleemstelling
Een persoon werd vervolgd wegens het besturen van een voertuig zonder éérst te zijn geslaagd in het theoretische en praktische herstelexamen, dat hem door een eerdere veroordeling werd opgelegd. De verdediging merkte op dat artikel 48 Wegverkeerswet enkel spreekt over “onderzoeken” (in de zin van medische en psychologische onderzoeken) en niet over “examens”.
Politierechtbank en hoger beroep
De feitenrechters hebben geoordeeld dat voor de wet van 7 februari 2003 dat de rechter het herstel in het recht tot sturen afhankelijk kon maken van het slagen voor een of meer van de hiernavermelde onderzoeken:
- 1° een theoretisch onderzoek;
- 2° een praktisch onderzoek;
- 3° een geneeskundig onderzoek;
- 4° een psychologisch onderzoek;
De (ongewijzigde) Franse tekst spreekt nog steeds over vier “examen” (zijnde de Franse term die ook in artikel 48 Wegverkeerswet gebruikt wordt).
In afdeling III. Bepalingen gemeen aan de vervallenverklaring van het recht tot sturen WPW (de artikelen 45 t.e.m. 49/1) was er aanvankelijk ook enkel sprake van “onderzoeken” (in het Frans ‘examens’). De artikel 47 en 48 spreken in dit verband nog altijd slechts van ‘onderzoeken’ (‘examens’) en artikel 47 WPW heeft het letterlijk over ‘hij die (…) onderworpen werd aan een theoretisch, praktisch, geneeskundig of psychologisch onderzoek’.
In 2003 werd in de Nederlandse tekst het woord “onderzoeken” vervangen door de woorden “examens en onderzoeken”.
Er was volgens de Rechtbank is in die omstandigheden geen reden om aan te nemen dat de wetgever door de wetswijziging in 2003 de strafbepaling heeft willen wijzigen.
Wat de bedoeling van de wetgever in 2003 ook was bij het invoeren van het onderscheid tussen enerzijds de geneeskundige en psychologische onderzoeken en anderzijds (enkel in de Nederlandse tekst) de theoretische en praktische examens, uit niets blijkt en er kan ook niet worden aangenomen dat dit gevolgen zou hebben ten aanzien van de strafbaarheidsstelling en bestraffing in toepassing van de artikelen 47 en 48 Wegverkeerswet.
Het niet afleggen van de vier proeven, in het Frans ‘examens’ en in het Nederlands ‘examens en onderzoeken’, kan aldus leiden tot een nieuwe vervolging.
Antwoord van het Hof van Cassatie
Het Hof van Cassatie treedt deze redenering thans dus bij en stelt dat het niet strijdig is met de artikelen 12 en 14 Grondwet de bewoordingen van een strafbaarstelling uit te leggen rekening houdend met de wil van de wetgever, eerder dan op een letterlijke lezing van de wettekst.