Het Hof van Cassatie heeft bij arrest van 11.01.2022 (P.21.1245.N, www.juportal.be) geoordeeld dat de bodemrechter “op grond van de concrete gegevens van de zaak en in het licht van de gehele procedure onaantastbaar (oordeelt) of het gebruik van (onrechtmatig verkregen) bewijs strijdig is met het recht op een eerlijk proces” zonder dat de beslissing dient te worden gemotiveerd “aan de hand van welbepaalde vaste criteria”.
Antigoon
Krachtens artikel 32 Voorafgaande Titel Wetboek van Strafvordering is onregelmatig verkregen bewijs slechts nietig en dient het bijgevolg te worden uitgesloten indien
(1) de naleving van de betrokken vormvoorwaarden wordt voorgeschreven op straffe van nietigheid,
(2) de begane onregelmatigheid de betrouwbaarheid van het bewijs heeft aangetast of
(3) het gebruik van het bewijs in strijd is met het recht op een eerlijk proces.
Onrechtmatig, maar toch bewijs?
Het Hof van Beroep dat inbreuken bewezen verklaart op grond van onrechtmatig verkregen telecommunicatiegegevens, motiveert naar het oordeel van het Hof van Cassatie wel degelijk ten genoegen van recht dat deze gegevens kunnen worden gebruikt als cruciaal bewijs door te verwijzen naar o.m.
- het feit dat de dataretentiewet niet werd vernietigd wegens schending van een eerlijk proces, maar wegens een onevenredige inmenging in het privéleven en in de bescherming van persoonsgegevens;
- het strafonderzoek regelmatig werd opgestart en de verdere onderzoekshandelingen gemotiveerd werden bevolen op basis van de toen geldende wetgeving;
- niets partijen belet om voor de Rechtbank deze gegevens tegen te spreken of te voorzien van een doeltreffende commentaar;
- het feit dat de bewijsmiddelen zijn verzameld met inbreuk op het privéleven van de beklaagden, doch de uitoefening van het recht van verdediging geenszins in de weg staat.
Gevolg
Deze stelling heeft aldus tot gevolg dat onrechtmatig verkregen bewijs niet per definitie leidt tot de uitsluiting als bewijsmiddel. Onrechtmatig verkregen bewijs leidt dus ook niet per definitie tot een vrijspraak. Er dient concreet nagegaan te worden of de wettelijke parameters tot uitsluiting van het onrechtmatig verkregen bewijsmiddel voldaan zijn. Een beslissing over de concrete invulling van deze wettelijke parameters dient niet te gebeuren aan de hand van vaste criteria.