Bij arrest van het Hof van Cassatie dd. 28 mei 2019 (nr. P.19.0121.N, www.cass.be) heeft het Hof van Cassatie een belangrijk oordeel geveld met betrekking tot het bewijs van lichamelijke of psychologische ongeschiktheid tot het besturen van een motorvoertuig.

In het arrest wordt geoordeeld dat artikel 42 Wegverkeerswet of enig uitvoeringsbesluit een haarstaalanalyse niet uitsluiten als bewijs van lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid tot het besturen van een motorvoertuig. Bovendien zijn de bepalingen inzake erkenning van laboratoria niet van toepassing op het onderzoek van een deskundige die een advies dient te verlenen over de eventuele rijgeschiktheid. De haarstaalanalyse mag aldus worden uitgevoerd in een niet-erkend laboratorium (bij gebrek aan duidelijk juridisch kader).

Het vonnis dat oordeelt dat

• de gerechtsdeskundige zijn opdracht naar behoren heeft uitgevoerd en hierbij de argumenten van partijen heeft ontmoet,
• de deskundige grondig alle voorhanden zijnde stukken heeft nagezien,
• in een grondig gemotiveerd verslag een correcte analyse heeft gemaakt,
• zich hierbij in grote mate heeft laten leiden door vaststellingen van een niet-erkend laboratorium, hetgeen zijn beoordeling en besluit echter niet in het gedrang brengt,
• het gebrek aan juridisch kadar voor de analyse van een haarstaal geen afbreuk doet aan de overtuiging van de rechtbank

verantwoordt de beslissing tot rijongeschiktheid volgens het Hof van Cassatie op correcte wijze naar recht.

Nota bene. Ingevolge de wijziging van artikel 42 Wegverkeerswet werd het rijverbod door de Correctionele Rechtbank niet voorgoed uitgesproken, doch wel “voor een duur afhankelijk van het bewijs dat betrokkene niet meer ongeschikt is een motorvoertuig te besturen“.

Het Grondwettelijk Hof heeft in een arrest van 27 april 2017 (nr. 2017/051) besloten dat het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel niet geschonden is door personen die zich in een verschillende situatie bevinden ten aanzien van de eerste strafmaat, op dezelfde wijze te behandelen bij recidive.

In het onderliggend bodemgeschil had de verdediging de stelling geopperd dat een inbreuk op artikel 30, §2 WPW (zijnde inbreuken inzake bepalingen met betrekking tot theoretische en praktische scholing, zowel voor de lerende bestuurder als voor diens begeleider) op discriminatoire wijze werden gestraft ingeval de overtreder zich in staat van herhaling bevond.

Immers, bij een eerste overtreding van voormeld artikel voorziet de wetgever niet in de mogelijkheid tot het opleggen van een rijverval, terwijl dit bij recidive – ook ten aanzien van de andere bepalingen van de recidivekorf van artikel 38 §6 WPW – wél het geval is. Dit alles terwijl voor alle andere bepalingen uit de recidivekorf ook bij een eerste bestraffing minstens een facultatief rijverval tot de mogelijkheden behoort.

Bij wijze van voorbeeld, begaat men een inbreuk tegen de bepalingen inzake voorlopig rijbewijs zonder voorgaanden, dan kan men een geldboete opgelegd krijgen van (thans) minimaal € 400,00, méér de kosten. Er kan in dergelijk geval géén rijverval worden opgelegd. Heeft de beklaagde binnen de drie jaar voorafgaand aan de nieuwe feiten evenwel – bijvoorbeeld – een zware snelheidsovertreding begaan, dan dient bij een inbreuk tegen de bepalingen inzake voorlopig rijbewijs eenzelfde geldboete te worden opgelegd én een rijverbod, maar dient tevens een veroordeling tot een rijverbod van minstens drie maanden mét opleg van vier herstelproeven te worden uitgesproken. Bijkomend geldt dat zelden een inbreuk op dergelijke bepalingen ‘alleen’ komt en dat hetzelfde feit doorgaans diverse inbreuken met zich brengt, waardoor het minimale verval al gauw oploopt tot minstens zes of negen maanden….

Het Grondwettelijk Hof heeft thans geoordeeld dat de in het geding zijnde bepaling geldt immers ten aanzien van allen die een van de in artikel 38, § 6, vermelde overtredingen hebben begaan. Die bepaling strekt er volgens het Hof toe ten aanzien van bepaalde overtredingen in een strengere bestraffing te voorzien in geval van herhaling en zulks met het oog op het waarborgen van de verkeersveiligheid.

Ten opzichte van dat doel is enkel de aard van de eerst begane overtreding relevant, en niet de aard van de straf die aan een overtreder naar aanleiding van een eerste inbreuk kan worden opgelegd, zoals bijvoorbeeld de mogelijkheid om tot een verval van het recht tot sturen te worden veroordeeld.

Bijgevolg kon de wetgever alle recidiverende bestuurders die een of meer van de in artikel 38, § 6, van de Wegverkeerswet vermelde verkeersovertredingen hebben begaan, op dezelfde wijze behandelen, terwijl zij in de drie jaar vóór de overtreding reeds waren veroordeeld voor een overtreding die ook in die bepaling wordt vermeld, ongeacht de straf die bij de eerste veroordeling is uitgesproken.